AYLARA GÖRE BEBEK GELİŞİMİ (0 – 12 AY)

Çocukların fiziksel, bilişsel, sosyal, duygusal alanlardaki gelişimlerini takip etmek çocuğun sağlıklı büyüme ve gelişme basamaklarını tamamlamasına yardımcı olmak adına oldukça önemlidir. Bu yazımızda çocukların yaş dönemlerine göre bu alanlarda kazandıkları/kazanmış olabilecekleri evrensel gelişim özelliklerine yer verdik. Ancak unutulmamalıdır ki her çocuk biriciktir ve gelişim basamaklarını kendi hazır oluş durumuna, genetik ve çevresel faktörlere göre tamamlayacaktır. Aynı yaşta olan çocukların bile aynı gelişim düzeyine sahip olması beklenemez.

Bu bilgi setinde yer alan gelişim özellikleri, genel olarak bebeklerin ve çocukların doğumdan 12 yaşına kadar olan süreçte hangi aşamalardan geçtiğinin genel bir şablonunu çizmektedir. Bakım verenlerin çocuğun gelişim adımlarını bilmesi ve takip etmesi büyük önem taşımaktadır. Bu sayede çocuk ile ilgilenen yetişkinlerin çocuğun yaşına uygun bilgi ve desteği sunabilmesi, ihtiyaçlarına cevap vermesi ve hatta olası bir istismar durumunu fark edebilmesi sağlanmış olur.

1-12 Yaş Çocuk Gelişimi İçeriğine Git

AYLARA GÖRE BEBEK GELİŞİMİ (0-12 AY)

Bebeklerin gelişimini takip etmenin en doğru yolu, düzenli doktor takibidir. Her bebek birbirinden farklıdır. Yeni doğan bebeklerde takip edilmesi gereken en önemli şeylerden biri de bebeğin boy-kilo gelişiminin bir sağlık kuruluşunda ya da bir sağlık profesyoneli tarafından düzenli olarak takip edilmesidir. Aşağıda aylara göre bebek gelişimi için genel bilgiler yer almaktadır.

YENİ DOĞAN DÖNEMİ (0-1 AY)

Birinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Düz bir yüzeye yatırıldığında kafasını kısa süreyle kaldırabilir.
    • Yüze odaklanabilir.
    • Günde ortalama 20-22 saat uyuyabilir.
    • Yüzünün 15 cm üzerinde yay şeklinde hareket ettirilen nesneyi orta hattın ötesine kadar takip edebilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Çıngırağa bir şekilde yanıt verir (ağlayarak veya sakinleşerek).
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Sizin gülüşünüze gülüşle yanıt verebilir. 
    • Kendiliğinden gülmeye başlayabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Ağlama dışında sesler çıkarabilir.

SÜT ÇOCUKLUĞU DÖNEMİ (2-12 AY)

İkinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Karnının üzerindeyken başını 45 derece yukarı kaldırabilir.
    • Dik oturduğu zaman başını dik tutabilir.
    • Karnının üzerindeyken kollarının yardımı ile göğsünü yerden kaldırabilir.
    • Bir yana yuvarlanabilir.
    • Bir nesneye uzanabilir ve küçük nesnelere dikkat gösterebilir.
    • Parmaklarının ucuna oyuncak tutuşturulduğunda onu kavrayabilir.
    • İki elini kavuşturabilir.
    • Yüzünün 15 cm uzağındaki bir nesneyi 180 derece (bir yandan öbür yana) takip edebilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • 1.5 aylık olduğunda çıngırağa belli bir şekilde tepki gösterir (ürkerek, susarak, ağlayarak).
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Gülücüğünüze gülücükle karşılık verebilir.
    • Kendiliğinden gülmeye başlayabilir ve sevinç çığlıkları atabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Ağlama dışında sesler çıkarabilir.
    • Agu gibi içinde sessiz harfler olan kelimeler oluşturabilir.

Üçüncü ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Karnının üzerindeyken kafasını 45 ile 90 derece arasında yukarı kaldırabilir. 
    • Yüzüne 15 cm uzaklıktaki bir cismi başından sonuna dek takip edebilir.
    • İki elini kavuşturabilir ve ellerini izlemeye başlarlar. 
    • Dik oturtulduğu zaman kafasını dik tutabilir.
    • Karnının üzerindeyken kollarının yardımıyla göğsünü yerden kaldırabilir. 
    • Bir nesneye uzanabilir ve onu kavrayabilir.
    • Oturması için kollarından çekildiğinde kafasını kontrol edebilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Küçük nesnelere dikkat gösterebilir.
    • Sesin geldiği yöne dönebilir (özellikle annesinin sesine).
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Bebeğiniz yüksek sesle gülebilir.
    • Memnuniyet çığlıkları atabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Agu gibi sessiz harf kombinasyonları yapabilir. 
    • Kendisiyle konuşulduğunda gülümser, sakinleşip konuşan kişiyi dinleyebilir.
    • Annesinin sesini tanır.

Dördüncü ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Karnının üzerinde duruyorken başını 90 derece kaldırabilir.
    • Yüzünün yaklaşık 15 cm üzerinde tutulan bir cismi 180 derecelik bir yay boyunca 
    • takip edebilir (bir taraftan diğer tarafa)
    • Dik durumda iken başını tutabilir.
    • Bir taraftan diğerine yuvarlanabilir.
    • Ellerinden tutularak oturtulduğunda başını gövdesi ile aynı seviyede tutabilir. 
    • Dik tutulduğunda bacakları üzerine biraz ağırlık verebilir.
    • Destekli oturmaya başlayabilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Bir üzüm kadar küçük nesnelere dikkat edebilir.
    • Ses yönüne (özellikle annesinin sesine) döner.
    • Sese doğru dönebilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Yüksek sesle gülebilir.
    • Neşe ile çığlıklar atabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Başkaları konuştuğunda dinlemek için susabilir.
    • S, k, g gibi harfler ve ünlü harfleri uzatarak sesler çıkartabilir.

Beşinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Dik oturduğunda başını düz tutabilir.
    • Karnının üstünde yatarken kollarından destek alarak göğsünü yerden kaldırabilir.
    • Bir taraftan bir tarafa yuvarlanabilir.
    • Bir nesneye doğru uzanabilir.  
    • Parmaklarının uçlarına değdirilen bir çıngırağı kapabilir.
    • Bacaklarının üzerine bir miktar ağırlık verebilir.
    • Ellerinden çekilerek oturtulduğunda başını gövdesi ile aynı seviyede tutabilir.
    • Bebeğiniz belki yardımsız olarak oturmayı da başarabilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Bir üzüm kadar küçük nesnelere dikkat edebilir.
    • İnsan sesine doğru dönebilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Neşe ile çığlıklar atabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Agu ve benzeri sesli ve sessiz kombinasyonları çıkartabilir.

Altıncı ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Destekle oturabilir.
    • Artık cisimlere uzanarak onları alabilir.
    • Emeklemeye başlayabilir veya emekleme çabalarında olabilir.
    • Ellerinden tutup kaldırmak istediğinizde ayaklarına doğru yüklenebilir.
    • Elleriyle ve ayaklarıyla oynamayı çok sever.
    • Biberonunu eliyle kavrayacak kadar kavrama yeteneği gelişmiştir.
    • İlk dişleri çıkmaya başlayabilir, bu nedenle bazı zamanlar huysuz olabilir, ateşi çıkabilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Eşyaları uzun süre inceler ve onları tanımaya çalışır.
    • Kırmızı ve turuncu gibi canlı renkler ilgisini çeker.
    • Düşen nesneleri arayarak nerede olduğunu bulmaya çalışır, bu nedenle elindeki nesneleri atmayı çok sever.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Elinden oyuncağınızı aldığında tepki gösterebilir.
    • Onu kucağınıza almanız için size doğru uzanabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Önceden tesadüfen çıkardığı sesleri artık amaçlı olarak çıkartabilir.
    • Çıkardığı seslerin sayısı ve türü artar. 
    • Dil kontrolü arttığı için daha fazla sessiz harf çıkartabilir. 
    • Öğrendiği yeni sesleri tekrarlayabilir. 
    • Mırıldanmalar başlar.

Yedinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Yardımsız olarak oturabilir.
    • Kendi kendine kraker yiyebilir.
    • Dik tutulduğunda bacakları üzerine ağırlık verebilir.
    • Bir elinden diğerine bir nesneyi geçirebilir.
    • Birisine ya da bir eşyaya tutunarak ayakta durabilir.
    • Oturur durumdan ayakta durur duruma kendini çekebilir.
    • Yüzükoyun yatarken oturur duruma geçebilir.
    • Eşyalara doğru yürümeye çalışabilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Ulaşamayacağı bir yerdeki oyuncağı alabilmek için çabalayabilir. 
    • Düşen bir nesneyi arayabilir.
    • İnsan sesine doğru dönebilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Oyuncağını aldığınızda itiraz edebilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Anlamını bilmeksizin anne ve baba diyebilir. 
    • Duyduğu seslerin bazılarını taklit edebilir.

Sekinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Ayakta tutulduğu zaman ayaklarının üzerine bir miktar ağırlık veriyor olmalıdır. 
    • Bir küpü yada başka bir nesneyi bir elinden öbür eline geçirebilmesi lazımdır.
    • Artık bebeğiniz bir yere veya bir kişiye tutunarak ayakta durabilir. 
    • Karnının üstünde yatarken oturur duruma geçebilir. 
    • Baş parmağı ile işaret parmağını kullanarak küçük nesneleri parmaklarının arasında tutabilir. 
    • Bebeğiniz biraz erken olmakla beraber oturur durumda iken kendini itip ayakta durur pozisyona gelebilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Bir oyuncağı arayıp bulmalı ve avucunun içine almalıdır.
    • Duyduğu bir sese doğru dönebilmelidir. 
    • Oyuncağını vermemek için direnir.
    • Ulaşamayacağı bir oyuncağı almak için çabalar.
    • Ce-e oynayabilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Bebeğiniz güle güle oyunu oynayabilir ya da giden birisine el sallayabilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Yarı anlaşılır bir şekilde anne-baba diyebilir.

Dokuzuncu ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Uzaktaki bir oyuncağı yakalamaya çalışabilir. 
    • Oturur pozisyonda ayağa kalkabilir.
    • Yüzüstü pozisyonda oturur duruma geçebilir. 
    • Birisine veya bir şeye tutunarak ayağa kalkar ve durur.
    • Başparmağı ve herhangi bir parmağı ile nesneleri tutabilir.
    • Mobilyalara tutunarak yürüyebilir.
    • Fincandan ya da bardaktan tek başına su içebilir.
    • Tek başına ayakta bile durabilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Düşen nesneleri takip edebilir.
    • El oyunları oynayabilir ve el sallayabilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Oyuncağını kimseye kaptırmaz.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Anne baba der.
    • Hatta bebeğiniz anne baba dışında bir iki kelimede söyleyebilir. 
    • Mırıldanmaları tekrarlıdır.

Onuncu ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Birisine yada bir şeye tutunarak ayakta durabilir. 
    • Oturur durumdayken kalkabilir.
    • Yüzüstü yatarken oturur duruma geçer.
    • Küçük objeleri başparmak ve diğer parmakları kullanarak kaldırabilir. 
    • Eşyalara tutunarak yürüyebilir.
    • Bir an için destek almadan ayakta durabilir.
    • Bir fincandan tek başına su içebilir.
    • Bir iki adım atabilir ve hatta biraz erkenci davranıp yürüyebilir.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • İsteklerini ağlamadan da belli edebilir.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • Bir oyuncağını almaya çalıştığınızda karşı koyar. 
    • Oyun için el çırpabilir ve el sallayabilir.
    • “Hayır” kelimesini anlayabilir fakat buna nadiren uyar.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Rastgele anne-baba diyebilir. 
    • Anne ve baba kelimelerini bilinçli olarak söyleyebilir.
    • Anlaşılmaz garip bir dil kullanarak konuşabilir.

On birinci ayın sonunda bebeğiniz neler yapıyor olabilir?

  • FİZİKSEL - MOTOR GELİŞİM
    • Küçük bir objeyi baş ve diğer parmaklarının herhangi bir yerini kullanarak kaldırabilir.
    • Eşyalara tutunarak yürüyebilir.
    • Anlık ya da daha uzun süre ayakta desteksiz durabilir hatta bir kaç adım atabilir.
    • Kendi başına bir fincan su içebilir.
    • Bebeğiniz iyi yürüyebilir.
    • Top oynayabilir, topu size geri yuvarlar.
  • BİLİŞSEL GELİŞİM
    • Nesne sürekliliği (nesne görünürde değilken de var olmaya devam etmesi) henüz gelişmediği için bebek yeri değişen/farklı yere saklanan nesneleri eski yerinde aramaya devam eder.
  • SOSYAL - DUYGUSAL GELİŞİM
    • El çırpma ya da el sallama oyunu oynayabilir.
    • “Hayır” kelimesini anlar, fakat her zaman buna uymaz.
    • Artık isteklerini ağlamadan da gösterebilir.
  • DİL GELİŞİMİ
    • Anne, baba hatta başka bir kaç kelime daha anlamını bilmeden söyleyebilir.
    • Kendince anlaşılmaz bir dilde sözler söyleyebilir.
    • Sesleri bilinçli olarak taklit ederler.
1-12 Yaş Çocuk Gelişimi İçeriğine Git

BU İÇERİĞİ BEĞENDİYSENİZ...

Nirengi Derneği olarak toplum bilinçlenmesine katkı sağlamak amacıyla düzenli olarak çalışma alanlarımızda içerikler oluşturmaya özen gösteriyoruz. Oluşturduğumuz içerikleri beğendiyseniz veya faydalandıysanız Derneğimize içinizden geçen tutarda bağış ileterek desteğinizi gösterebilirsiniz.

Katkınız için şimdiden teşekkür ederiz.

Bağış Sayfasına Git

İSTİSMARA KARŞI DESTEK HATTI

Nirengi Derneği İstismara Karşı Destek Hattı’nı istismara veya şiddete maruz kalan çocuk, çocuğun bakım vereni veya istismar durumundan şüphelenen/emin olan herhangi bir kişi ücretsiz yasal danışmanlık ve psikososyal destek için arayabilir. Hattımız hafta içi 10:00-19:00 saatleri arasında hizmet vermektedir.

Nirengi Derneği İstismara Karşı Destek Hattı’ndan şu konularda destek alabilirsiniz:

  • Çocuk istismarı vakaları için adli mercilere bildirim konusunda yasal yönlendirme,
  • İstismar bildirimi adli mercilere yapılan ancak henüz avukat atanmamış veya atanan avukata ulaşmada sorun yaşayan istismar mağduru çocuklara ve bakım verenlerine yasal danışmanlık desteği,
  • İstismar bildirimi adli mercilere yapılan ancak henüz Aile ve Sosyal Hizmetler Müdürlüğü’nden psikososyal destek için uzman atanmamış mağdur çocuklar ve bakım verenleri için psikososyal danışmanlık desteği.

KAYNAKLAR